Bản án sơ thẩm vụ tài
xế gây tai nạn phải bồi thường cho nữ tiếp viên hàng không (TVHK) bị
thương tật 79%1,4 tỷ đồng trong khi bác tài xế Grab thiệt mạng chỉ
có 477tr đồng. Có một số ý kiến cho rằng đây là “một lỗ hổng
của Luật” dẫn đến một số tài xế sau khi gây tại nạn thì cố
tình làm cho nạn nhân chết thay vì đưa nạn nhân đi cứu chữa,
một số khác thì lại có những bình luận tiêu cực. Vậy vấn
đề này như thế nào? Trên cơ sở các quy định của pháp luật
hiện hành có thể hiểu như sau:
Thứ nhất: Mức yêu cầu
bồi thường thiệt hại – Trách nhiệm Dân sự
- Với trường hợp của
anh Thường tài xế GrabBike sẽ áp dụng quy định tại Điều 591 BLDS năm 2015: Sau
khi tai nạn xảy ra, anh Thường tử vong tại chỗ nên không có chi phí cứu chữa,
chăm sóc, hồi phục sức khoẻ tại bệnh viện mà chỉ có: Chi phí hợp lý cho việc
mai táng; tiền cấp dưỡng cho những người mà người anh Thường có nghĩa vụ cấp
dưỡng; thiệt hại khác do luật quy định. Ngoài ra còn có một khoản tiền khác để
bù đắp tổn thất về tinh thần cho những người thân thích thuộc hàng thừa kế thứ
nhất của anh Thường, mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên
thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa không quá một trăm lần mức
lương cơ sở do Nhà nước quy định (hiện nay mức lương cơ sở là 1 triệu 490 nghìn
đồng, 100 lần là không quá 149 triệu đồng).
Tất cả những chi phí
này là chi phí “hợp lý” - tức là cần chứng minh được. Vì vậy, mức 477 triệu
đồng là do hoàn cảnh cụ thể của anh Thường, người thân thích của anh Thường
muốn yêu cầu và có thể chứng minh được yêu cầu đó là hợp lý chứ không phải là
cố định.
- Với trường hợp của
chị Hường - nữ TVHK sẽ áp dụng quy định tại Điều 591 BLDS năm 2015. Theo đó, do
thiệt hại về sức khoẻ, chị Hường đã phải nằm viện điều trị thời gian dài, trải
qua 4 lần phẫu thuật, không thể đi làm, không chăm con nhỏ được mà còn phải
thuê người chăm sóc trong thời gian nằm viện và kể cả khi đã xuất viện vì chị
không tự đi lại và chăm sóc bản thân nên mức bồi thường sẽ bao gồm:
+ Chi phí hợp lý cho
việc cứu chữa, bồi dưỡng, phục hồi sức khỏe và chức năng bị mất, bị giảm sút.
+ Thu nhập thực tế bị
mất hoặc bị giảm sút của chị.
+ Chi phí hợp lý và
phần thu nhập thực tế bị mất của người chăm sóc chị Hường trong thời gian điều
trị;
+ Thiệt hại khác do
luật quy định
Và cũng có một khoản
tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần mà chị Hường phải gánh chịu. Mức bồi
thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận
được thì mức tối đa không quá năm mươi lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định
(hiện nay mức lương cơ sở là 1 triệu 490 nghìn đồng, 50 lần là không quá 74
triệu 500 nghìn đồng).
Số tiền 1,4 tỷ đồng
cũng là đối với trường hợp của chị Hường: với thu nhập của một TVHK, với những
tổn hại về sức khoẻ 79%, phải có người chăm sóc… chứ không phải ai cũng như
nhau. Nếu một người không có thu nhập ổn định, mức tổn hại về sức khoẻ nhẹ hơn
hoặc không cần phải thuê người chăm sóc… thì có thể sẽ yêu cầu bồi thường ít
hơn, và ngược lại.
Vì vậy, đây không phải là con số chung và mức bồi
thường thiệt hại đó cũng không phải là câu trả lời cho tất cả các trường hợp.
Cả số tiền 477 triệu
đồng mà thân nhân anh Hường và 1,4 tỷ đồng chị Thường yêu cầu bồi thường thiệt
hại đều không mang tính chất tương xứng, đó chỉ là một phần vật chất bù đắp lại
cho những mất mát mà họ đã và sẽ phải gánh chịu sau tai nạn, chứ không có
chuyện “lợi” gì ở đây cả, hãy đặt mình vào hoàn cảnh của họ
để thấu hiểu.
Thứ hai: Đây là lỗ
hổng của pháp luật, dẫn đến một số tài xế gây tai nạn muốn “giết” cho nạn nhân
chết để không phải nuôi dưỡng, cứu chữa, bồi thường…
Đối với vấn đề
này thì liên quan đến trách nhiệm hình sự, không còn là Dân sự
nữa. Hiện nay, bên cạnh quy định của Bộ luật Hình sự 2015 thì còn có một số
văn bản khác và Án lệ số 30/2020/AL về hành vi cố ý điều khiển phương tiện giao
thông chèn lên bị hại sau khi xảy ra tai nạn giao thông được Hội đồng Thẩm phán
Tòa án nhân dân tối cao thông qua ngày 05 tháng 02 năm 2020 và được công bố
theo Quyết định số 50/QĐ-CA ngày 25 tháng 02 năm 2020 của Chánh án Tòa án nhân
dân tối cao.
Theo đó, nếu như tài
xế gây tai nạn làm nạn nhân chết thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về
tội “Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ” (Điều 260) với mức hình
phạt tù từ 03 năm đến 10 năm.
Tuy nhiên sau khi gây
tai nạn nếu như tài xế không cứu giúp nạn nhân mà còn cố tình điều khiển xe cho
nạn nhân chết thì sẽ không còn là tội “Vi phạm quy định về tham gia giao thông
đường bộ” (Điều 260) nữa mà có thể bị truy cứu về tội Giết người vì động cơ đê
hèn (điểm q khoản 1 Điều 123) với mức hình phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù
chung thân hoặc tử hình.
Như vậy, với trách
nhiệm dân sự là bồi thường thiệt hại thì có thể nhẹ hơn, nhưng trách nhiệm Hình
sự thì nặng hơn rất nhiều, chưa kể người đó còn phải đối diện với một “toà án”
nghiêm khắc nhất là lương tâm của chính mình sau khi gây ra tội Giết người. Rõ
ràng 1,4 tỷ hay 477 triệu đồng có thể đánh đổi cho một sinh mạng hay cả phần
đời còn lại gắn liền với đôi nạng, trong cuộc sống có những điều không phải
mang vật chất ra mà đánh đổi được do đó mỗi người cần có những hành xử chuẩn
mực với những lỗi lầm mình gây ra./.
LOXEBEN
