QUY ĐỊNH QUYỀN TỰ DO TÍN NGƯỠNG, TÔN GIÁO Ở VIỆT NAM HOÀN TOÀN PHÙ HỢP

Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo là một trong những quyền cơ bản của con người, thuộc nhóm quyền dân sự và chính trị, được ghi nhận trong pháp luật quốc tế về quyền con người cũng như trong pháp luật của nhiều quốc gia trên thế giới. Liên hợp quốc đề cao và bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo trong Tuyên ngôn về nhân quyền năm 1948 và Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị năm 1966. Chẳng hạn, trong  Hiến chương của Liên hợp quốc 1945,  “khuyến khích phát triển sự tôn trọng các quyền của con người và các tự do cơ bản cho tất cả mọi người, không phân biệt chủng tộc, nam nữ, ngôn ngữ hoặc tôn giáo”; Trong Tuyên ngôn thế giới về nhân quyền 1948 (The Universal Declaration of Human Rights - UDHR), quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo được ghi nhận trong Điều 18 như sau: “Mọi người đều có quyền tự do tư tưởng, tín ngưỡng và tôn giáo, kể cả tự do thay đổi tín ngưỡng hoặc tôn giáo của mình, và tự do bày tỏ tín ngưỡng hay tôn giáo của mình bằng các hình thức như truyền giảng, thực hành, thờ cúng và tuân thủ các nghi lễ, dưới hình thức cá nhân hay tập thể, tại nơi công cộng hoặc nơi riêng tư”; Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị, 1966 (The International Covenant on Civil and Political Rights - ICCPR), quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo được quy định tại Khoản 1, Điều 18:“Mọi người đều có quyền tự do tư tưởng, tự do tín ngưỡng và tôn giáo. Quyền này bao gồm tự do có hoặc theo một tôn giáo hoặc tín ngưỡng do mình lựa chọn, và tự do bày tỏ tín ngưỡng hoặc tôn giáo một mình hoặc trongcộng đồng với những người khác, một cách công khai hoặc kín đáo dưới các hình thức nhưthờ cúng, cầu nguyện, thực hành và truyền giảng”.
                        Đừng chính trị hóa tôn giáo

Tuy nhiên, pháp luật quốc tế cũng như các quốc gia đều có những nội dung thể hiện việc thực hiện các quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo nói riêng, quyền con người nói chung phải trong những giới hạn nhất định hay nói cách khác là quyền này có thể bị hạn chế. Theo đó, trong trường hợp các loại hình tổ chức tôn giáo hoặc hoạt động tôn giáo làm ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, vi phạm đạo đức,… đều không cho phép hoạt động, thậm chí một số quốc gia còn sử dụng vũ lực để loại bỏ. Chẳng hạn, tại Điều 29 Tuyên ngôn thế giới về nhân quyền 1948 quy định: “1. Mọi người đều có những nghĩa vụ đối với cộng đồng, là nơi duy nhất mà ở đó nhân cách của bản thân họ có thể phát triển tự do và đầy đủ. 2. Khi hưởng thụ các quyền và tự do của mình, mọi người chỉ phải tuân thủ những hạn chế do luật định, nhằm mục đích bảo đảm sự công nhận và tôn trọng thích đáng đối với các quyền và tự do của ngườikhác, cũng như nhằm đáp ứng những yêu cầu chính đáng về đạo đức, trật tự công cộng và phúc lợi chung trong một xã hội dân chủ. 3. Trong mọi trường hợp, việc thực hiện các quyền tự do này cũng không được trái với các mục tiêu và nguyên tắc của Liên hợp quốc.”

Nhiều quốc gia trên thế giới, hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo cũng luôn phải tuân thủ pháp luật, chịu sự quản lý của nhà nước. Ví dụ như ở Pháp, Luật ngày 9 - 12 - 1905 của nước Cộng hòa Pháp, tại Điều 26 quy định: “Việc tụ tập để thực hiện các nghi lễ tôn giáo phải báo cáo và chịu sự kiểm soát của cơ quan chính quyền có chức năng giữ gìn trật tự công cộng. Cấm việc hội họp có tính chất chính trị ở nơi chuyên dùng vào việc thờ cúng và thực hành lễ nghi tôn giáo”; Điều 35 của luật này cũng nêu rõ: “Giáo sĩ nào công khai bằng lời nói hoặc bằng văn bản kêu gọi, khước từ việc thi hành pháp luật của nhà nước sẽ bị phạt tù từ 3 tháng tới 2 năm”. Luật Cộng hòa Bỉ quy định trách nhiệm hình sự đối với những giáo sỹ có hành vi và lời nói xúc phạm tới chính phủ, luật pháp, sắc lệnh của nhà vua cũng như đối với các hoạt động của chính quyền phần đời. Ở CHLB Đức, các chức sắc tôn giáo khi nhậm chức đều phải tuyên thệ: “Tôi xin thề và hứa sẽ tôn trọng chính phủ hợp hiến. Chiểu theo nghĩa vụ phải quan tâm tới lợi ích của Nhà nước Đức, trong khi thực hiện những trách nhiệm thánh vụ, tôi phải bảo vệ lợi ích của Nhà nước trước bất kỳ một sự gì khả dĩ tác hại tới lợi ích đó”…

Tại Việt Nam các quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo luôn được nhà nước tôn trọng và ghi nhận trong các vân bản pháp luật từ khi thành lập nước cho đến nay. Tại Điều 10 Hiến pháp năm 1946 ghi rõ: “Công dân có quyền tự do tín ngưỡng”. Đến Hiến pháp 1959, tại Điều 26 quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo được ghi rõ hơn: “Công dân nước Việt Nam dân chủ cộng hòa có quyền tự do tín ngưỡng, theo hoặc không theo một tôn giáo nào”. Ở Hiến pháp 1980, tại Điều 68 ngoài quy định: “Công dân có quyền tự do tín ngưỡng, theo hoặc không theo một tôn giáo nào” còn có thêm nội dung: “Không ai được lợi dụng tôn giáo để làm trái pháp luật và chính sách của Nhà nước”. Đến Hiến pháp 1992, việc thể chế hóa thành pháp luật quyền tự do tôn giáo của công dân được thể hiện rộng rãi, toàn diện hơn nữa tại Điều 70: “Công dân có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào. Các tôn giáo đều bình đẳng trước pháp luật. Những nơi thờ tự của các tín ngưỡng, tôn giáo được pháp luật bảo hộ. Không ai được xâm phạm tự do tín ngưỡng, tôn giáo hoặc lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo để làm trái pháp luật và chính sách của Nhà nước”; Hiến pháp năm 2013 tiếp tục khẳng định quyền này tại Điều 24: “1. Mọi người có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào. Các tôn giáo bình đẳng trước pháp luật. 2. Nhà nước tôn trọng và bảo hộ quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo.  3. Không ai được xâm phạm tự do tín ngưỡng, tôn giáo hoặc lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo để vi phạm pháp luật.”

Bên cạnh đó, tại Điều 1, Pháp lệnh về Tín ngưỡng, Tôn giáo năm 2013 đã khẳng định “Công dân có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào. Nhà nước bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của công dân. Không ai được xâm phạm quyền tự do ấy. Các tôn giáo đều bình đẳng trước pháp luật. Công dân có tín ngưỡng, tôn giáo hoặc không có tín ngưỡng, tôn giáo cũng như công dân có tín ngưỡng, tôn giáo khác nhau phải tôn trọng lẫn nhau”…

Tuy nhiên, trong pháp luật Việt Nam cũng như pháp luật quốc tế và các nước trên thế giới đều có những quy định hạn chế quyền này. Ví dụ Điều 14 Hiến pháp 2013 khẳng định:  “1. Ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, các quyền con người, quyền công dân về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội được công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm theo Hiến pháp và pháp luật. 2. Quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng.”; hay tại Điều 15 quy định: “1. Quyền công dân không tách rời nghĩa vụ công dân. 2. Mọi người có nghĩa vụ tôn trọng quyền của người khác. 3. Công dân có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước và xã hội. 4. Việc thực hiện quyền con người, quyền công dân không được xâm phạm lợi ích quốc gia, dân tộc, quyền và lợi ích hợp pháp của người khác.”. Trong Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo 2004 cũng quy định về vấn đề hạn chế quyền này, Điều 8 quy định: “1. Không được phân biệt đối xử vì lý do tín ngưỡng, tôn giáo; vi phạm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của công dân. 2. Không được lợi dụng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo để phá hoại hoà bình, độc lập, thống nhất đất nước; kích động bạo lực hoặc tuyên truyền chiến tranh, tuyên truyền tráivới pháp luật, chính sách của Nhà nước; chia rẽ nhân dân, chia rẽ các dân tộc, chia rẽ tôn giáo; gây rối trật tự công cộng, xâm hại đến tính mạng, sức khoẻ, nhân phẩm, danh dự, tài sản của người khác, cản trở việc thực hiện quyền và nghĩa vụ công dân; hoạt động mê tín dị đoan và thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật khác.”

Với các quy định của pháp luật quốc tế, một số quốc gia trên thế giới nêu trên cho thấy, các quy định của pháp luật Việt Nam về quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo là hoàn toàn phù hợp với quy luật, việc bảo đảm và tôn trọng tự do tôn giáo, đoàn kết dân tộc đã trở thành một nguyên tắc hàng đầu và nhất quán của Đảng, Nhà nước Việt Nam từ trước đến nay. Việc thực hiện các quyền này đều phải dựa trên cơ sở của pháp luật, nếu không dựa trên cơ sở của pháp luật thì sẽ bị hạn chế và bị xử lí là điều hiển nhiên. Chỉ có những đối tượng đi ngược lại với lợi ích của quốc gia dân tộc mình, hoặc những kẻ chỉ “soi mói” vào công việc của quốc gia khác mới vu cáo việc ghi nhận quyền này ở Việt Nam nhằm thực hiện mục đích đen tối mà thôi.

Công Mẫn