NHỮNG BẤT ỔN, NGUY CƠ MỚI ĐE DỌA AN NINH THẾ GIỚI

         Năm 2014, thế giới đang phải đối mặt với nhiều nguy cơ mới như dịch bệnh, khủng bố, ly khai dân tộc, mâu thuẫn sắc tộc, diệt chủng… ảnh hưởng đến an ninh và con người. Thế giới và toàn nhân loại cần phải tìm ra giải pháp để làm giảm sự ảnh hưởng của các nguy cơ này và tiến tới loại trừ nó.

Sơ đồ vùng ảnh hưởng của dịch bệnh Ebola

          Nguy cơ đầu tiên cần nhắc đến đó là dịch bệnh Ebola đang diễn ra tại Châu Phi đã đưa con số tử vong do dịch bệnh lên đến hơn 4.400 người (tính đến tháng hết 9/2014). Dịch bệnh bắt đầu tại Guinea trong tháng 12/2013 sau đó lây lan sang Liberia, Sierra Leone và Nigeria. Cuối cùng đến ngày 8/8/2014 bệnh dịch đã được WHO công bố là “trường hợp khẩn cấp y tế công cộng cần được quan tâm” (chế định này đã được áp dụng đối với đại dịch cúm 2009 và sự hồi sinh của bệnh bại liệt năm 2014). Đáng lo ngại là hiện nay dịch bệnh đã vượt ra khỏi châu Phi tới Mỹ và Tây Ban Nha do lây nhiễm. Với diễn biến hiện nay, cần có cơ chế kiểm soát tốt dịch bệnh, các quốc gia phát triển cần phải có hành động để giúp đỡ các vùng đang là ổ dịch, tránh nó có điều kiện lây lan sang châu Mỹ, Châu Âu và cuối cùng là toàn thế giới. Khi đó chi phí để kiểm soát sẽ còn cao gấp nhiều lần với chi phí ngăn ngừa ngay bây giờ.

          Nguy cơ thứ hai cũng không kém sự tàn phá, đó là sự phát triển mạnh mẽ với nhiều hành động nguy hiểm của tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS. Các cuộc chiến được Mỹ và đồng minh phát động trước đây khi nhằm vào lực lượng khủng bố tại Afghanistan hay tại Iraq cũng chưa khi nào có tác dụng làm giảm tinh thần “tử vì đạo” của lực lượng khủng bố với mong muốn khôi phục Nhà nước hồi giáo xa xưa, khi mà số lượng đội quân IS tăng theo cấp số nhân từng ngày cũng như có nguồn tài chính đáng kể để duy trì… Các nước phương Tây đã đáp ứng lời kêu gọi của Nhà trắng về một Liên minh chống IS bằng các chiến dịch không quân càn quét, gửi quân tinh nhuệ hay các loại vũ khí tối tân nhất…với những mục đích khác nhau, nhưng trước hết là tránh nguy cơ sự kiện 11/9 sẽ lặp lại tại quốc gia mình. Dù nhận được sự viện trợ từ bên ngoài thì đằng sau đó, cuộc chiến chống IS vẫn phải dựa vào chính sức mạnh của Nhà nước và người dân Iraq, Syrea…để duy trì an ninh và bảo đảm các quyền con người cơ bản trong chiến sự.

          Nguy cơ thứ ba đe dọa an ninh thế giới đó là vấn đề ly khai giữa các vùng lãnh thổ, các dân tộc đòi quyền tự trị tại các nhà nước. Nhìn vào những mốc sự kiện thời gian qua, được châm ngòi bằng việc người dân Crimea bỏ phiếu thăm dò có hay không sát nhập và Nga? và sau đó là hành vi Nga tiếp quản Crimea từ Ukraine. Kéo theo đó là việc người dân vùng phía đông Ukraine đòi thành lập Nhà nước cộng hòa tự xưng Donesk, và vừa qua là sự kiện trưng cầu dân ý “có hay không” tách khỏi Vương quốc liên hiệp Anh của người dân Scotland…đã tạo nguy cơ làm dấy lên phong trào đấu tranh mớin đòi ly khai dân tộc, vùng lãnh thổ trong tương lai…Các hệ lụy kéo theo nếu ly khai sẽ gây ra tổn thất rất lớn là không thể tránh khỏi.

          Nguy cơ về con người nổi bật nhất đó là vấn đề diệt chủng. Đây là hậu quả của những nguy cơ trên. Con số thương vong là 2.500 thường dân nói tiếng Nga ở phía Đông Nam Ukraine bị giết hại, đã khiến cho Tổng cục điều tra thuộc Ủy ban điều tra Nga khởi tố vụ án hình sự về tội các diệt chủng mà Chính quyền Ukraine phải chịu trách nhiệm cho những thiệt hại trên. Cùng với đó là việc người thiểu số tại Iraq như người Yazidi đang đứng trước nguy cơ diệt chủng trước các hành động  sát hại đàn ông, còn phụ nữ và trẻ em bị buôn bán như nô lệ thời trung cổ…Lực lượng phiến quân Nhà nước hồi giáo tự xưng IS đã thực hiện các chiến dịch mang màu sắc thanh trừng sắc tộc nhiều hơn với mục tiêu thành lập. IS có lẽ đã hoàn thành được sứ mệnh “khủng bố” trên toàn thế giới, nhưng với âm mưu to lớn mà IS muốn đạt được thì đây mới chỉ là khúc dạo đầu của “bản giao hưởng thánh chiến” mà IS sẽ tạo ra…

          Những nguy cơ, sự đe dọa lớn này đã làm ảnh hưởng đến trật tự chung mà thế giới đã có, cũng như đe dọa đến quyền cơ bản con người. Liên hợp quốc cũng như Mỹ và đồng minh sẽ có hành động hữu hiệu nào để ngăn cản, truy quét các nguy cơ trên, mà không phải viện cớ để thực hiện các mục tiêu chính trị khác? Đây vẫn là câu hỏi chưa có lời giải đáp thỏa đáng.

                                                                   *Cua Đồng*