ĐƯỢC, MẤT KHI KIEV “HƯỚNG” TÂY?

Những ngày qua, tình hình Ukraine vẫn là một điểm nóng của thế giới. Kiev và Liên minh châu Âu đã ký kết Hiệp ước Liên kết với các điều khoản xóa bỏ hàng rào thuế quan để thiết lập vùng tự do thương mại, một số liên kết khác với mục đích giúp hướng Kiev xích lại gần hơn với Mỹ và EU. Đây được cho là một bước đi của Ukraine để cho sản phẩm kinh tế của họ hướng Tây vào thị trường các nước châu Âu, thay vì hướng Đông vào thị trường Nga như trước đây... Nhưng chắc hẳn, Nga sẽ không “hài lòng” với việc này. Vậy, Kiev được, mất thế nào khi hướng Tây?

ĐƯỢC, MẤT KHI KIEV “HƯỚNG” TÂY?

* Về kinh tế:

Có thể thấy, trung tâm kinh tế của Ukraine là các tỉnh Khu vực miền Đông đang bạo loạn. Việc để miền Đông có xu hướng “thân” Nga vì có khá nhiều hoạt động kinh tế nơi này là các doanh nghiệp Nga nắm giữ là một tổn thất lớn. Việc Kiev đã đặt nhiều kỳ vọng rằng về lâu dài, những vùng kinh tế trọng tâm của họ sẽ có sự dịch chuyển dần về xung quanh thủ phủ của Ukraine và thoát được sự chi phối từ Nga. Nhưng do ràng, trong canh bạc này, Kiev đã chịu thiệt rất lớn.

Nhìn trong tương lai gần, có thể thấy, giấc mơ xa của Kiev về việc đi vào thị trường EU (được cho là gần nhất) cũng khó thành công. Trong bối cảnh Ukraine đang đứng trước nguy cơ vỡ nợ, nền kinh tế đối mặt với khủng hoảng, công nghệ sản xuất thì lạc hậu, ..v.v thì cơ sở nào chu họ tham gia vào chu trình sản xuất với các quốc gia phát triển của EU. Đây là một thách thức quá khó nếu Kiev thực sự có tham vọng buôn bán hàng hóa của mình tại Châu Âu, nơi được coi là có những khách hàng “khó tính” bậc nhất thế giới với hàng loạt hàng rào trong kinh doanh.

Đồng thời, nhìn Kiev thì cũng cần nhìn sang EU và xã hơn là Mỹ. Có thế thấy, trong cuộc chơi này họ chẳng có gì để thay đổi cả mà chỉ có lợi thêm về kinh tế. Có thêm thị trường Ukraine, một thị trường đông dân số nhưng đang thiếu các sản phẩm công nghiệp. Khi tham gia liên minh hàng hóa với EU, Kiev nghiễm nhiên trở thành thị trường để hàng hóa giá rẻ từ EU buôn bán tại đây.  Ukraine trở thành nơi bán hàng, nơi công trường sản xuất giá rẻ và nơi chuyển giao công nghệ cần phải loại bỏ của EU.

Còn xét về góc độ kinh tế vĩ mô, các doanh nghiệp Ukraine sẽ trở thành công nhân làm thuê cho các tập đoàn quốc tế khi vào đây, bởi vì với năng lực các công tội phạm học trong nước khó đứng lên làm chủ công nghệ được. Có thể thấy, Ukraine sẽ phải thiệt thòi rất nhiều.

Còn đối với Nga, về kinh tế họ có chịu ảnh hưởng gì không?

Có thể thấy, khi Kiev có hướng “thân” phương Tây và Mỹ, Nga chưa trực tiếp chịu các đòn trừng phạt về kinh tế nhưng họ cũng bị ảnh hưởng nhất định với các lệnh trừng phạt khác. Kinh tế Nga tổn thất về mức tăng trưởng kinh tế giảm phần nào, tỷ lệ đầu tư nước ngoài vào Nga giảm mạnh, lạm phát tăng, Quan trọng hơn là Nga mất thị trường Ukraine. Nhưng điều đó có lẽ cũng chưa phải quá lớn đối với Nga lúc này khi Nga đã có vùng đất chiến lược Crimea. Đồng thời, với “cây gậy” là khí đốt thì có lẽ việc trừng phạt về kinh tế đối với Nga vào thời điểm này của phương Tây là không thể xảy ra.

* Về chính trị và quân sự:

Sau khi mất Crimea theo Nga, Kiev đang phải đối đầu với lực lượng phiến quân khá mạnh tại miền Đông. Chính Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko cũng tuyên bố rất khó giành chiến thắng tại miền Đông, nơi có nhiều người gốc Nga sinh sống. Vậy khi theo phương Tây, Kiev sẽ được mua vũ khí từ họ, điều này không chắc vì Nga khó lòng để việc này xảy ra. Có thể nói, về quân sự, Nga đang xem nội bộ Ukraine giải quyết vấn đề tranh chấp mà chưa cần tham chiến, cả EU và Mỹ cũng buộc phải vậy.

Nội bộ của cuộc giao tranh giữa Kiev và các tổ chức ly khai chưa rõ ràng khi mà Kiev khó lòng đưa quân vào miền Đông, nơi đang cần một lệnh ngừng bắn hơn là tiếp tục giao tranh. Các tổ chức ly khai cũng tỏ rõ ý đồ muốn giành lấy vùng đất này, tách ra khỏi miền Tây. Giao tranh ác liệt nổ ra và người dân thường vẫn đang tháo chạy ra khỏi Ukraine, đi về Nga hoặc các nước khác.

Ở bên ngoài biên giới, Nga cũng tuyên bố không tham chiến nhưng đã đặt hàng chục ngàn binh sĩ trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu dọc sát biên giới với Ukraine, với lý do sẵn bảo vệ người Nga đang sống tại Ukraine khi cần thiết.

Còn Mỹ và phương Tây dù chưa có hoạt động quân sự nào nhưng cũng tăng cường triển khai các lực lượng của NATO khi cần thiết can thiệp. Có thể nhận định, can thiệp vũ trang của các bên là khó xảy ra nhưng vẫn có thể xảy ra khi các bên không đi đến giải pháp đàm phán hòa bình, giải quyết bằng các biện pháp phi vũ trang.

Kết lại: Ukraine đang xích lại gần hơn với EU và Mỹ qua Hiệp ước Liên kết. Song vấn đề của Kiev nằm ở giải quyết nội bộ quốc gia nhiều hơn là dựa vào bên ngoài. Vấn đề được, mất của Kiev dù đi theo bên nào cũng đều phải gánh chịu thiệt hại về lâu dài.

*Chuột Bạc*